Η παγκόσμια αγορά δεξαμενόπλοιων διανύει επί του παρόντος μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας, η οποία διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στις εξαγωγές πετρελαίου από τη Βενεζουέλα, το Ιράν και τη Ρωσία από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ. Αυτά τα μέτρα, που αποσκοπούν στον περιορισμό της ροής αργού πετρελαίου από πολιτικά ευαίσθητες περιοχές, έχουν θέσει στον περιθώριο σημαντικό αριθμό πλοίων και έχουν ανακατευθύνει τα παγκόσμια εμπορικά πρότυπα. Πρόσφατα, ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η τάση μπορεί να αλλάζει. Στην περίπτωση του Ιράν, οι πυρηνικές διαπραγματεύσεις έχουν ανοίξει ξανά διαύλους για πιθανή άρση των κυρώσεων. Η Βενεζουέλα, επίσης, βλέπει σημάδια πολιτικής ομαλοποίησης που θα μπορούσαν να ανοίξουν την πόρτα για σταδιακή επανένταξη στις παγκόσμιες αγορές. Ακόμη και η Ρωσία, παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο και την ευρεία καταδίκη, παραμένει μέρος των παγκόσμιων ενεργειακών συζητήσεων. Αυτό το εξελισσόμενο σκηνικό εγείρει σημαντικά ερωτήματα για το μέλλον της προμήθειας δεξαμενόπλοιων και των εμπορικών ροών.
Αυτή τη στιγμή, περίπου 470 δεξαμενόπλοια – σχεδόν το 10% του παγκόσμιου στόλου σε όρους νεκρού βάρους – έχουν ουσιαστικά παραγκωνιστεί λόγω αυτών των κυρώσεων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της χωρητικότητας βρίσκεται στα τμήματα Aframax/LR2, Suezmax και VLCC, με 196, 59 και 85 πλοία αντίστοιχα, συνολικής χωρητικότητας σχεδόν 56 εκατομμυρίων DWT, σχεδόν το 90% του συνολικού εκατομμυρίου DWT που έχει εγκριθεί. Επιπλέον, αυτά δεν είναι πλοία που έχουν βγει πρόσφατα από τα ναυπηγεία. Ένα σημαντικό μέρος αυτών είναι γερασμένα, πολλά από τα οποία έχουν περάσει το όριο των 19 ετών. Στην πραγματικότητα, τα Aframax και LR2 που έχουν εγκριθεί αποτελούν περίπου το 38% της ομάδας ομολόγων τους ηλικίας 16+ ετών, ενώ τα Suezmax και VLCC που έχουν εγκριθεί αντιπροσωπεύουν το 25% και 27% των παλαιότερων στόλων στα αντίστοιχα τμήματα τους.
Τι θα συμβεί λοιπόν εάν αρθούν οι κυρώσεις; Στα χαρτιά, κάποιος θα μπορούσε να περιμένει μια πλημμύρα χωρητικότητας στην αγορά, πιέζοντας τους ναύλους – ειδικά σε τμήματα όπως τα Aframax και τα VLCC, όπου η διαθεσιμότητα ήταν περιορισμένη. Και σίγουρα, μερικά από τα νεότερα πλοία μπορεί να επανέλθουν γρήγορα στη μάχη. Αλλά για το μεγαλύτερο μέρος του στόλου που έχει υποστεί κυρώσεις, η πραγματικότητα σκιαγραφεί μια διαφορετική εικόνα. Τα παλαιότερα πλοία, που λειτουργούν εδώ και καιρό κάτω από τα ραντάρ στις γκρίζες αγορές, πιθανότατα θα δυσκολευτούν να ανταποκριθούν στα σύγχρονα πρότυπα ελέγχου. Πολλά δεν θα ληφθούν καν υπόψη από κορυφαίους ναυλωτές. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα; Μια γρήγορη διαδρομή προς το διαλυτήριο.
Εδώ είναι που τα πράγματα γίνονται ενδιαφέροντα. Εάν ένα μεγάλο μέρος αυτών των πλοίων καταλήξει να διαλύεται αντί να επανενταχθεί, η αγορά θα μπορούσε στην πραγματικότητα να δει μια καθαρή μείωση της προσφοράς. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου του τρέχοντος βιβλίου παραγγελιών 1.189 δεξαμενόπλοιων, συνολικού ύψους περίπου 102 εκατομμυρίων DWT. Ναι, έρχεται νέα χωρητικότητα – αλλά θα χρειαστεί χρόνος. Εν τω μεταξύ, ο στόλος γερνά – σχεδόν το 60% του σημερινού στόλου θα είναι άνω των 16 ετών το 2027 – και η απόσυρση παλαιών μονάδων που έχουν υποστεί κυρώσεις θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμβλυνση των ανησυχιών για την υπερπροσφορά.
Φυσικά, η άρση των κυρώσεων δεν θα επηρεάσει μόνο την πλευρά της προσφοράς. Θα μπορούσε επίσης να αναδιαμορφώσει τις εμπορικές ροές. Τα ιρανικά και τα βενεζουελάνικα βαρέλια θα μπορούσαν για άλλη μια φορά να ταξιδεύουν σε καθιερωμένες διαδρομές, αναβιώνοντας μακροχρόνια αδρανείς συναλλαγές και ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα. Εάν η ζήτηση διατηρηθεί – και αυτό είναι ένα μεγάλο αν – θα μπορούσε ακόμη και να δώσει μια νέα ώθηση στη χρήση των δεξαμενόπλοιων.
Τελικά, η άρση των κυρώσεων στη Βενεζουέλα, το Ιράν και τη Ρωσία δεν θα απελευθερώσει απλώς την αδρανή χωρητικότητα. Πιθανότατα θα αναγκάσει την αγορά να αντιμετωπίσει μια πλημμύρα παλαιάς χωρητικότητας που δεν ανταποκρίνεται πλέον στα σημερινά πρότυπα. Και ενώ αυτό μπορεί να διαταράξει για λίγο τους ρυθμούς, η διάλυση θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει αθόρυβα την εξίσωση. Βλέπουμε μια δυνητικά μετασχηματιστική στιγμή – μια στιγμή που συνδυάζει γεωπολιτικές αλλαγές, κανονιστική πίεση και καλή, παραδοσιακή ανανέωση του στόλου, όλα σε ένα.
