Την ανάγκη να υπάρξει μια ολιστική προσέγγιση στο θέμα της ανάπτυξης των τουριστικών λιμένων και των θέσεων ελλιμενισμού για τα σκάφη αναψυχής επισημαίνουν στη «Ναυτεμπορική» εκπρόσωποι του κλάδου.
Η Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς παγκόσμιους προορισμούς, αλλά συνεχίζει να υστερεί σε υποδομές, με σημαντικές απώλειες εσόδων για την ελληνική οικονομία, αναφέρουν, ενώ την ίδια ώρα τονίζουν ότι το κόστος επιβάρυνσης και η αύξηση του λειτουργικού κόστους των σκαφών για τους επαγγελματίες του κλάδου λειτουργεί υπέρ των γειτονικών χωρών ανταγωνισμού, όπως η Κροατία, η Τουρκία και η Ιταλία.
Ζήτηση για θέσεις
Η ζήτηση σε θέσεις ελλιμενισμού σε δημοφιλείς προορισμούς, ιδιαίτερα σε Ιόνιο, Δωδεκάνησα και Αττική, εξακολουθεί να είναι υψηλή και ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες και αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να ανταποκριθεί ο αριθμός των υφιστάμενων θέσεων, αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδος, Σταύρος Κατσικάδης.
Τονίζει επίσης ότι η τελευταία ρύθμιση του υπουργείου Τουρισμού για να αντιμετωπιστούν οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες και με την οποία θεσπίζεται η δυνατότητα εγκατάστασης πλωτών εξεδρών εντός μαρινών και καταφυγίων, μπορεί να είναι μια αρχή που επιλύει σε ποσοστό περίπου 10% το πρόβλημα της ζήτησης.
Αναφέρει εξάλλου ότι το υπουργείο Τουρισμού μέσω της συγκεκριμένης ρύθμισης δημιουργεί κάτι που για πρώτη φορά είναι πολύ σημαντικό και δεν υπήρχε, βοηθώντας σημαντικά την εικόνα της χώρας.
Πλέον θα επιτρέπεται η χωροθέτηση και κατασκευή βοηθητικών εγκαταστάσεων για τα σκάφη αναψυχής που φιλοξενούνται σε τουριστικούς λιμένες.
Για πρώτη φορά θα μπορούν να κατασκευάζονται και να χωροθετούνται οργανωμένοι χώροι υγιεινής (τουαλέτες-μπάνια και ειδικές εγκαταστάσεις για ΑμεΑ), ενώ θα μπορούν να τοποθετούνται ηλεκτρικοί σταθμοί για την τροφοδοσία των σκαφών αλλά και οικίσκοι εξυπηρέτησης.
Σημειώνεται ότι για τις πλωτές εξέδρες δεν απαιτείται τροποποίηση της χωροθέτησης.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας αναφέρει ότι, σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα, οι αρμοδιότητες χωροθέτησης και αδειοδότησης των τουριστικών λιμένων (μαρινών καταφυγίων σκαφών αναψυχής και τουριστικών αγκυροβολίων) μεταβιβάζονται από 01/01/2025 από το υπουργείο Τουρισμού στο υπουργείο Ναυτιλίας και συγκεκριμένα στη Γενική Γραμματεία Λιμένων.
Ο κ. Κατσικάδης προανήγγειλε ότι ήδη με τη στήριξη της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας ξεκίνησε μελέτη για τον χωροταξικό σχεδιασμό του Συστήματος Μαρινών στην Ελλάδα, που θα συντάξει ερευνητική ομάδα υπό τον συντονισμό των καθηγητών Θ. Πάλλη (Πανεπιστήμιο Πειραιώς) και Γ. Βαγγέλα (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) για λογαριασμό της διαΝΕΟσις.
Όπως συμπληρώνει, η μελέτη θα χαρτογραφήσει τις ανάγκες των θέσεων ελλιμενισμού σκαφών, ενώ θα εκτιμήσει τις ανάγκες δημιουργίας νέων σε όλες τις Περιφέρειες της Ελλάδας.
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της διαΝΕΟσις για τη μέση δυναμικότητα των τουριστικών λιμένων στην Ευρώπη, η Ελλάδα διαθέτει 60 τουριστικούς λιμένες με 8.100 θέσεις ελλιμενισμού σε 15.000 χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής και με μέση χωρητικότητα των τουριστικών λιμένων τις 135 θέσεις και 1.200 θέσεις αγκυροβολίων.
Τι καταγγέλλει η ΕΠΕΣΤ
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις αναφορικά με τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και την ισραηλινο παλαιστινιακή σύρραξη, αλλά και τα αθλητικά γεγονότα που είναι σε εξέλιξη στην Ευρώπη (Ολυμπιακοί Αγώνες – Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου) έχουν οδηγήσει σε μετακινήσεις των σκαφών σε Γαλλία και Γερμανία αλλά σε μείωση του ποσοστού των ναυλώσεων στα σκάφη αναψυχής, τονίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ), Αντώνης Στελλιάτος.
Υπογραμμίζει ότι η μείωση αυτή αγγίζει περίπου το 10% με 15% στα σκάφη χωρίς πλήρωμα και στο 20% με 30% στα επαγγελματικά που είναι επανδρωμένα.
«Θα ήθελα να υπάρξει λίγος σεβασμός στην ελληνική σημαία και στους Έλληνες ιδιοκτήτες των 6.300 σκαφών περίπου», δηλώνει στη «Ν» ο κ. Στελλιάτος, σημειώνοντας ότι η Ένωση των πλοιοκτητών θα ζητήσει νέα συνάντηση με τους αρμόδιους φορείς για την επανεξέταση του άρθρου 8 και 9 του νόμου 4926/22, όπου δίνεται η δυνατότητα σε σκάφη ολικού μήκους άνω των 35 μέτρων και ανεξαρτήτως σημαίας πλην της ελληνικής και της ευρωπαϊκής να εκδίδουν ηλεκτρονικά άδειες 21 ημερών από τα λιμεναρχεία, που μπορεί να γίνει ακόμα και 28, κάνοντας ναυλώσεις χωρίς ασφαλιστικές υποχρεώσεις προς το ΝΑΤ.
Δηλώνει ότι στα επανδρωμένα σκάφη της ΕΠΕΣΤ με ελληνική σημαία αυτή τη στιγμή εργάζονται 4.800 ναυτικοί, ενώ ανέφερε ότι μόνο το 2022 δόθηκαν 30 εκατ. ευρώ στο ΝΑΤ.
Ο κ. Στελλιάτος τονίζει ότι ο σχετικός νόμος που υποτίθεται ότι εφαρμόστηκε στην Ελλάδα για την αύξηση των εσόδων δεν έχει πετύχει τον στόχο του, αφού αυτή τη στιγμή τα σκάφη αναψυχής που έχουν εγγραφεί στο μητρώο φέτος για την εκτέλεση ναύλωσης 21 ημερών είναι πολύ λίγα, ενώ την ίδια ώρα, επισημαίνει, σκάφη με σημαίες χωρών εκτός Ε.Ε. δραστηριοποιούνται ήδη στο Αιγαίο πραγματοποιώντας παράνομες ναυλώσεις.
Δέσμευση σε επενδυτές για θέσεις ελλιμενισμού
Η Πολιτεία θα πρέπει στο πλαίσιο των παραχωρήσεων των λιμανιών ή των μαρινών να δεσμεύει τους επενδυτές για τη χρήση μη μόνιμης θέσης που να μπορεί τουλάχιστον ένα ημερόπλοιο να παραλαμβάνει επιβάτες τουρίστες για ημερήσιες περιηγήσεις, αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματικών Τουριστικών Ημερόπλοιων Σκαφών (ΠΕΝΕΤΗΣ), Δημήτρης Τριανταφύλλου.
«Αν και υπάρχει πρόβλεψη, το σύνολο των μαρινών προφασίζεται αντιδράσεις από τους δήμους λόγω όχλησης της περιοχής», δηλώνει ο ίδιος.
Προσθέτει ότι τα υπάρχοντα λιμάνια θα πρέπει να προβλέψουν υποχρεωτικά χώρους για τα σκάφη αναψυχής αλλά και για τα ημερόπλοια, ενώ σε όλο το παραλιακό μέτωπο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή χώρος για να μπορεί να φιλοξενηθεί κάποιο επαγγελματικό σκάφος ή ημερόπλοιο.
Ο κ. Τριανταφύλλου δηλώνει ότι αυτή τη στιγμή μόνο η Μαρίνα Ζέας δέχεται και εφόσον υπάρχει θέση, ενώ στην περίπτωση που χρειάζεται ένα ημερόπλοιο να παραλάβει επιβάτες διατίθεται μια τσιμεντένια προβλήτα που έχει παραχωρηθεί από την κοινότητα της Αναβύσσου για τη χρήση της, αλλά υπό δύσκολες συνθήκες.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν σε όλη την επικράτεια 850 ημερόπλοια μικρά και μεγάλα και απασχολούν τουλάχιστον 3.000 ναυτικούς.
Σημειώνει, εξάλλου, ότι η συνολική χωρητικότητα των ημερόπλοιων σε όλη την Ελλάδα είναι περίπου στα 70.000 άτομα την ημέρα, που σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια των δύο μηνών με την υψηλή κίνηση Ιούλιο και Αύγουστο ο αριθμός αυτός πλησιάζει τα 4,5 εκατ. επιβάτες περίπου, προσεγγίζοντας το επιβατικό έργο που έχει και η ακτοπλοΐα.
Όπως τονίζει εξάλλου, τα περισσότερα σκάφη κατασκευάζονται και συντηρούνται στην Ελλάδα όπου απασχολούνται σε παραπλήσια επαγγέλματα, ενώ, όπως αναφέρει, ο κλάδος των ημερόπλοιων είναι βασικός αιμοδότης της ελληνικής οικονομίας.
Εργατικό δυναμικό
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματικών Τουριστικών Ημερόπλοιων, Δημήτρης Τριανταφύλλου, τονίζει ότι αυτή τη στιγμή, ενώ υπάρχουν αλλοδαποί που δεν έχουν ελληνοποιηθεί και θα ήθελαν να δουλέψουν στα σκάφη αυτά ως πλήρωμα, δεν μπορούν να απασχοληθούν με ΝΑΤ παρά μόνο με ΕΦΚΑ.
Επίσης, πολλοί που θα ήθελαν να εργαστούν στα πλοία αυτά επιλέγουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μια εξωτερική εποχική απασχόληση και με ΕΦΚΑ, καθώς τον χειμώνα μπορούν να μπουν άμεσα στο ταμείο ανεργίας, ενώ αντίστοιχα στο ΝΑΤ θα πρέπει να συμπληρώσουν τρία χρόνια ημερολογιακής υπηρεσίας, δηλαδή συνολικά έξι καλοκαίρια.
Τονίζει ότι οι απολαβές αυτή τη στιγμή για έναν δόκιμο στο πλήρωμα φτάνουν τα 1.300 ευρώ τον μήνα με 8ωρη απασχόληση και ρεπό και με πληρωμένο το ΝΑΤ.
Αίτημα για διαμόρφωση ενιαίου ΦΠΑ ναυλώσεων στο 13%
Την ανάγκη ο συντελεστής ΦΠΑ στις ναυλώσεις να διαμορφωθεί ενιαίος για τον όλο τον κλάδο στο 13%, που είναι ο χαμηλός συντελεστής, από τη στιγμή που λειτουργούν πλέον και τα ηλεκτρονικά συστήματα του υπουργείου Ναυτιλίας, ενώ όλα τα σκάφη έχουν και Αυτόματο Σύστημα Αναγνώρισης (AIS), επισημαίνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Τουριστικών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ Πληρώματος (ΣΙΤΕΣΑΠ), Ευθύμιος Μπιμπής.
Ο πρόεδρος του ΣΙΤΕΣΑΠ επανέρχεται στο θέμα της έλλειψης θέσεων ελλιμενισμού, που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ανέρχονται αυτή τη στιγμή σε 2.500, ενώ επισημαίνει την ανάγκη βελτίωσης των υποδομών.
Αναφέρει ότι ο κλάδος αντιμετωπίζει όπως όλη η αγορά τεράστια ακρίβεια λόγω των αυξήσεων στις τιμές ελλιμενισμού στα λιμάνια και τις μαρίνες, κάτι που θα πρέπει, όπως υποστηρίζει, να εξετάσουν από κοινού τα συναρμόδια υπουργεία.
Θέμα επιβίωσης
«Έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η αγορά, η απόδοση ενός σκάφους για τον ιδιοκτήτη έχει πέσει κάτω από 8% με 7% και τίθεται πλέον και θέμα επιβίωσης κάποιων ιδιοκτητών, αφού οι αυξημένες τιμές δεν αφορούν μόνο τέλη αλλά και ανταλλακτικά και ασφάλειες, ενώ την ίδια ώρα οι τιμές ναύλωσης δεν μπορούν να αυξηθούν λόγω και του έντονου ανταγωνισμού», αναφέρει ο ίδιος.
Προσθέτει ότι η Κροατία αυτή τη στιγμή έχει τον χαμηλότερο ΦΠΑ και την ευκολότερη πρόσβαση, καθώς δεν χρειάζεται αεροπλάνο, ενώ η Τουρκία δεν έχει καθόλου ΦΠΑ, επομένως είναι και φθηνότερη.
Αναφερόμενος στο θέμα των ημερών ναύλωσης, δηλώνει ότι παρουσιάζει ποσοστιαία μείωση κατά 10%, αφού τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα στην Ευρώπη και οι χαμένες αγορές λόγω των πολεμικών συρράξεων, αλλά και τα ακριβά αεροπορικά εισιτήρια, έχουν δημιουργήσει μετατοπίσεις των συγκεκριμένων σκαφών στην ευρωπαϊκή αγορά και τη Μεσόγειο όπου δραστηριοποιούνται αυτά τα σκάφη.
Επισημαίνει ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 6.300 επαγγελματικά σκάφη χωρίς πλήρωμα, ενώ η τιμή ναύλωσης για τη φιλοξενία έως 6 ατόμων είναι κατ’ εκτίμηση 1.000 ευρώ την εβδομάδα, ανάλογα με τις παροχές που διαθέτει το κάθε σκάφος και τα έξοδα. Αυτά τα σκάφη είναι, βάσει του νόμου, 24 μέτρα αλλά η πλειονότητα είναι μέχρι τα 18 μέτρα.
Προσθέτει εξάλλου ότι αυτή τη στιγμή οι τιμές στην ελληνική αγορά είναι συγκρατημένες, καθώς υπάρχουν πολλές προσφορές της τάξεως του 30% με 40% και αρκετά κενά.
Προϋποθέσεις
Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του ΣΙΤΕΣΑΠ, Ευθύμιος Μπιμπής, για να νοικιάσει κάποιος ένα σκάφος χωρίς πλήρωμα θα πρέπει να διαθέτει δίπλωμα ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης, ενώ όλη η διαδικασία σε κάποια σχολή διαρκεί περίπου δύο μήνες.
Απαραίτητο πέρα από το δίπλωμα είναι να υπάρχει και εμπειρία, τονίζει, και γι’ αυτό τον λόγο στην αρχή η ναυσιπλοΐα τέτοιων σκαφών καλό είναι να γίνεται με κάποιον που έχει σχετική εμπειρία και γνωρίζει καλά τη θάλασσα.
Βασικό χαρακτηριστικό, αναφέρει, είναι τα άτομα που νοικιάζουν ένα τέτοιο σκάφος να ταιριάζουν στα γούστα, να τους αρέσει η θάλασσα και η ησυχία και να μην έχουν φοβίες.