Η κρουαζιέρα είναι το τελευταίο «ναυπηγικό καταφύγιο» της Ευρώπης, αφού η συντριπτική πλειονότητα των κρουαζιερόπλοιων -95%- κατασκευάζεται σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Τα τελευταία 40 χρόνια το βάρος της ναυπηγικής βιομηχανίας μετατοπίστηκε σταδιακά στην Ασία, με αποτέλεσμα σήμερα Κίνα, Ν. Κορέα και Ιαπωνία να ξεπερνούν το 90% του παγκόσμιου έργου ναυπήγησης πλοίων.
Ωστόσο ο κλάδος της κρουαζιέρας παραμένει μια αλυσίδα εφοδιασμού «made in Europe», η οποία δημιούργησε υπεραξία 55,3 δισ. ευρώ, καθώς και 400.000 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη το 2023.
Αυτό προκύπτει από τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε η Διεθνής Ένωση Εταιρειών Κρουαζιέρας. Επιπλέον, τα επόμενα 12 χρόνια, με επενδύσεις ύψους 57 δισ. ευρώ, 72 από τα 76 μεγάλα κρουαζιερόπλοια θα κατασκευαστούν σε ευρωπαϊκά ναυπηγεία, εκ των οποίων 40 στην Ιταλία, 12 στη Γερμανία και 10 στη Γαλλία, από τέσσερα σε Πορτογαλία και Φινλανδία και δύο στην Κροατία.
Τα κρουαζιερόπλοια αντιπροσωπεύουν το 80% της αξίας των παραγγελιών εμπορικών πλοίων για τα ευρωπαϊκά ναυπηγεία και εμπλέκουν ευρωπαϊκές εταιρείες σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας, από τους προμηθευτές χαλύβδινων πλακών κύτους έως τον εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας επί του πλοίου και τον εσωτερικό σχεδιασμό.
«Η Ευρώπη κατέχει παγκόσμια ηγετική θέση στην πολύπλοκη και καινοτόμο ναυπηγική βιομηχανία και ο τομέας μας αποτελεί βασικό μέρος αυτού του ευρωπαϊκού βιομηχανικού συμπλέγματος θαλάσσιων μεταφορών», λέει ο Samuel Maubanc, γενικός διευθυντής της CLIA Europe. «Καθώς σχεδόν όλα τα κρουαζιερόπλοια του κόσμου ναυπηγούνται σε ευρωπαϊκά ναυπηγεία, ο τομέας της κρουαζιέρας είναι κεντρικής σημασίας για την ικανότητα της Ευρώπης να διατηρήσει αυτή τη βιομηχανική αριστεία, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα. Η κρουαζιέρα αποτελεί επίσης μοχλό καινοτομίας, επενδύοντας στην ανάπτυξη και τη χρήση νέων τεχνολογιών και βιώσιμων ενεργειακών λύσεων που θα εφαρμόζονται στο μέλλον σε ολόκληρο τον ναυτιλιακό τομέα».
Όπως σημειώνει η CLIA, o οικονομικός αντίκτυπος του τουρισμού κρουαζιέρας δεν τελειώνει με την καθέλκυση ενός πλοίου, αλλά συνεχίζεται για δεκαετίες, πολλαπλασιάζοντας την κατασκευαστική αξία του ίδιου του πλοίου στην περιοχή. Σύμφωνα με την CLIA, υπάρχουν περισσότερα από 350 λιμάνια στην Ευρώπη και κάθε φορά που ένα πλοίο ελλιμενίζεται σε ένα από αυτά δημιουργεί ανάπτυξη για τις παράκτιες κοινότητες και τους προμηθευτές της περιοχής, καθώς επίσης οι εταιρείες δεσμεύονται να στηρίζουν τα τοπικά προϊόντα. Οι επιβάτες κρουαζιέρας αποτελούν πηγή άμεσων δαπανών, οι οποίες κατά μέσο όρο αγγίζουν τα 700 ευρώ ανά επιβάτη στις πόλεις των λιμανιών κατά τη διάρκεια μιας επταήμερης κρουαζιέρας.
Επιπλέον, πάνω από το 50% των επιβατών κρουαζιέρας επιστρέφουν για να επισκεφθούν τις τοποθεσίες τα επόμενα χρόνια, γεγονός που δείχνει τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο της κρουαζιέρας. Σε αυτά προστίθενται οι δαπάνες των εταιρειών για προμήθειες (11,3 δισ. ευρώ ετησίως), στα ναυπηγεία (8,2 δισ. ευρώ ετησίως) και στους μισθούς (7,6 δισ. ευρώ ετησίως).
Πράσινη μετάβαση
Ως κλάδος που επιδιώκει καθαρές μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050, η κρουαζιέρα είναι επίσης πρωτοπόρος στις καινοτομίες βιωσιμότητας – συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων δισεκατομμυρίων ευρώ σε νέες τεχνολογίες και βιώσιμες ενεργειακές λύσεις που θα είναι κρίσιμες για την ευρύτερη εφαρμογή τους σε ολόκληρη τη ναυτιλιακή βιομηχανία και πέραν αυτής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της CLIA ,από τα 76 νέα κρουαζιερόπλοια που έχουν παραγγελθεί σε όλο τον κόσμο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024, τα 72 θα κατασκευαστούν στην Ευρώπη τα επόμενα 12 χρόνια. Αυτό έρχεται σε έντονη αντίθεση με άλλους τύπους εμπορικών πλοίων που κατασκευάζονται πλέον κυρίως εκτός Ευρώπης, μεταξύ άλλων στην Κίνα και την Ιαπωνία.
Εφοδιασμός
Ο κλάδος της θαλάσσιας τεχνολογίας είναι απαραίτητος για την οικονομική ζωτικότητα της Ευρώπης και διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό και στους τομείς της Γαλάζιας Οικονομίας, αλλά αντιμετωπίζει επιθετικό ανταγωνισμό από την Ασία. Η Ευρώπη πρέπει να διατηρήσει τη θέση της ως ηγέτιδα στην πολύπλοκη ναυπηγική βιομηχανία και στην κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού. Σύμφωνα με τη SeaEurope (Ένωση Ναυπηγείων & Ναυτιλιακού Εξοπλισμού), η ευρωπαϊκή βιομηχανία θαλάσσιας τεχνολογίας περιλαμβάνει περίπου 300 ναυπηγεία και περισσότερους από 28.000 κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού και παρόχους τεχνολογίας. Μαζί παράγουν ετήσια αξία παραγωγής 128 δισ. ευρώ και δημιουργούν 1,1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, κυρίως υψηλής εξειδίκευσης.
Περίπου το 9% του ετήσιου κύκλου εργασιών επενδύεται στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, καθιστώντας την κατασκευή κρουαζιερόπλοιων μέρος μιας από τις πιο καινοτόμες βιομηχανίες της Ευρώπης. Τουλάχιστον το 70% της αξίας ενός σύνθετου πλοίου αποτελείται από υλικά, εξοπλισμό και συστήματα. Οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές ναυτιλιακού εξοπλισμού κατέχουν σχεδόν το 50% του παγκόσμιου μεριδίου αγοράς, παρέχοντας μια σειρά από συστήματα, εξοπλισμό και υπηρεσίες που συμβάλλουν στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και την ψηφιοποίηση. Αυτή η κλίμακα επενδύσεων καθιστά τον τομέα της κρουαζιέρας ζωτικό μέρος της ναυτιλιακής βιομηχανίας στην Ευρώπη.
Τα ναυπηγεία της Ε.Ε.
-Η Chantiers de l’Atlantique, που βρίσκεται στη Γαλλία, στις ακτές του Ατλαντικού, είναι ένας σημαντικός παίκτης στον τομέα του σχεδιασμού, της κατασκευής, της ολοκλήρωσης, των δοκιμών και της παράδοσης με το κλειδί στο χέρι ιδιαίτερα πολύπλοκων πλοίων και υπεράκτιων εγκαταστάσεων. Η απόδοση του οικοσυστήματός της συνδυάζει την τεχνογνωσία του προσωπικού της, το δίκτυο υπεργολάβων της και έναν βιομηχανικό εξοπλισμό αιχμής. Ένα κρουαζιερόπλοιο, το World Europa της MSC Cruises, που κατασκευάστηκε από την Chantiers de l’Atlantique στο Saint-Nazaire της Γαλλίας, αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ευρωπαϊκά υλικά. Το 70% από τη Γαλλία, το 28% από την Ευρώπη και μόλις 2% εκτός γηραιάς ηπείρου.
-Με 230 χρόνια ιστορίας, η Fincantieri, με έδρα την Τεργέστη, είναι ένας παγκοσμίως κορυφαίος ναυπηγικός όμιλος, που δραστηριοποιείται σε όλους τους τομείς της ναυτιλιακής βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας και ηγείται στον σχεδιασμό και την κατασκευή κρουαζιερόπλοιων. Από τη δεκαετία του 1990 η εταιρεία έχει κατασκευάσει περισσότερα από 100 πλοία για τις μεγαλύτερες εταιρείες κρουαζιέρας στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τα μεγαλύτερα πλοία. Όπως αναφέρει ο όμιλος, ένας στους τρεις επιβάτες κρουαζιέρας ταξιδεύει με κρουαζιερόπλοιο κατασκευασμένο από τη Fincantieri. Στην Ιταλία, η εταιρεία απασχολεί περίπου 10.000 υπαλλήλους και δημιουργεί περίπου 90.000 θέσεις εργασίας, οι οποίες διπλασιάζονται σε παγκόσμια κλίμακα χάρη σε ένα δίκτυο παραγωγής που αποτελείται από 18 εγκαταστάσεις -οκτώ στην Ιταλία- σε τέσσερις ηπείρους.
-Η Meyer Werft, με ρίζες από το 1795, εφοδιάζει τη σύγχρονη βιομηχανία κρουαζιέρας με πλοία για περισσότερα από 40 χρόνια και κατασκευάζει τόσο κρουαζιερόπλοια -συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων στον κόσμο- όσο και ποταμόπλοια. Στην έδρα της, στο Papenburg, η εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 3.000 υπαλλήλους και συνεργάζεται με πολλές χιλιάδες υπεργολάβους. Εκτός από το Papenburg, η Meyer Werft διαθέτει τη μικρότερη Neptun Werft στο Ροστόκ της Γερμανίας, η οποία ειδικεύεται σε μικρά υπερωκεάνια και ποταμόπλοια. Επίσης, η Meyer Turku, με περισσότερους από 2.000 υπαλλήλους, καθώς και έως και 6.000 υπεργολάβους, στη Φινλανδία, κατασκευάζει μερικά από τα μεγαλύτερα κρουαζιερόπλοια στον κόσμο. Οι ρίζες της εταιρείας χρονολογούνται από το 1737.
-Το γαλλικό ναυπηγείο Chantier Naval de Marseille χειρίζεται σύνθετα έργα για μεγάλα κρουαζιερόπλοια. Το ναυπηγείο ιδρύθηκε το 2010 από την Genoa Industrie Navali Holding, έναν από τους κορυφαίους παίκτες στον κλάδο των ναυπηγείων στη Μεσόγειο (και ιδιοκτήτη του υπερπολυτελούς ναυπηγείου T. Mariotti, καθώς και της αδελφής εταιρείας San Giorgio del Porto στην Ιταλία). Οι τρεις σταθερές δεξαμενές της εταιρείας στη Μασσαλία περιλαμβάνουν τη Forme 10, τη μεγαλύτερη δεξαμενή στη Μεσόγειο.
-Στην Ισπανία, η κρατική Navantia (SEPI Group) επικεντρώνεται στη ναυπηγική βιομηχανία και τις επισκευές πλοίων, τα συστήματα και τις υπηρεσίες, καθώς και την πράσινη ενέργεια. Από το 2011, η εταιρεία έχει ανακαινίσει περισσότερα από 100 πλοία που εκπροσωπούν 20 εταιρείες κρουαζιέρας στο τμήμα επισκευών πλοίων της, το οποίο εδρεύει στον κόλπο του Κάντιθ. Το 2024, το ναυπηγείο ανακαινίζει 16 κρουαζιερόπλοια, συμπεριλαμβανομένων τριών μεγάλων πλοίων για τη Royal Caribbean International. Η επισκευή πλοίων στο ναυπηγείο του Cadiz αποτελεί μια αυξανόμενη πηγή τοπικής απασχόλησης και εισοδήματος. Μια 40ήμερη ανακαίνιση ενός κρουαζιερόπλοιου στο ναυπηγείο της Navantia εκτιμάται ότι έχει θετικό οικονομικό αντίκτυπο άνω των 9 εκατ. ευρώ στην τοπική οικονομία του Κάντιθ.
-Η ολλανδική εταιρεία Damen, μια οικογενειακή επιχείρηση που ιδρύθηκε το 1927, λειτουργεί ναυπηγεία επισκευής πλοίων σε όλο τον κόσμο, απασχολεί 11.000 υπαλλήλους και προσφέρει όλους τους τύπους εργασιών συντήρησης, επισκευής, μετατροπής και μετασκευής πλοίων. Τα πέντε, καθιερωμένα ναυπηγεία κρουαζιερόπλοιων της εταιρείας στην Ευρώπη βρίσκονται στην Ολλανδία και τη Γαλλία. Με τις σύγχρονες εγκαταστάσεις τους, τα ναυπηγεία υποστηρίζουν, συντηρούν, αναβαθμίζουν και επισκευάζουν κρουαζιερόπλοια, φιλοξενώντας πλοία όλων των τύπων και μεγεθών.
– Μεταξύ των ναυπηγείων που αναβαθμίζουν κρουαζιερόπλοια περιλαμβάνονται τα Ναυπηγεία ONEX Elefsis, που ιδρύθηκαν το 1962 στην Ελευσίνα, στην ηπειρωτική χώρα, περίπου 10 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά.
-Τέλος, η West Sea, μέρος του ομίλου Martifer από το 2014, είναι ένα ναυπηγείο στη βόρεια Πορτογαλία με συσσωρευμένη τεχνογνωσία που βασίζεται σε περισσότερα από 70 χρόνια εμπειρίας, συνδυάζοντας τις δεξιότητες της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας με τη γνώση στη ναυπήγηση εξαιρετικά εξειδικευμένων πλοίων. Σε συνδυασμό με τις εσωτερικές δυνατότητες και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό μας, η West Sea μπορεί να αναλάβει τη ναυπήγηση και επισκευή πλοίων μήκους έως 200 μ. και πλάτους έως 30 μ. Το τρέχον βιβλίο παραγγελιών της West Sea περιλαμβάνει κρουαζιερόπλοια για τον ποταμό Douro στην Πορτογαλία, καθώς και το πρώτο μεγάλο κρουαζιερόπλοιο για την ασιατική αγορά.
Του Αντώνη Τσιμπλάκη από Ναυτεμπορική