Το 1999 αποφάσισαν την ίδρυση του «Ελληνικού Συνδέσμου Παραδοσιακών Σκαφών» για την καταγραφή των προβλημάτων ώστε να αρχίσει προσπάθεια διάσωσης τόσο των ξύλινων παραδοσιακών σκαφών, όσο και των παραδοσιακών καρνάγιων.
Παρά τις συνεχείς προτάσεις, παρουσιάσεις, ο συνολικός αλιευτικός στόλος που καταστράφηκε από το 1990 έως το 2023 ξεπέρασε τα 12.500 ξύλινα αλιευτικά παραδοσιακά σκάφη. Όμως στην όλη υπόθεση υπήρχε μία ξεχωριστή ιστορία.
«Μέσα σε αυτές τις προσπάθειες μας και σύμφωνα με τον καταστατικό τομέα του Συνδέσμου μας λάβαμε μία πληροφορία ότι το ιστορικό ιστιοφόρο «Ευγένιος Ευγενίδης» είχε παραμείνει ανενεργό και επρόκειτο να παροπλιστεί από το Π.Ν., στο οποίο είχε παραχωρηθεί η χρήση ως εκπαιδευτικό πλοίο μετά από σχετική απόφαση του φορέα πλοιοκτησίας του, του Υπουργείου Πολιτισμού» επισημαίνει o Νίκος Καβαλλιέρος πρόεδρος του Συνδέσμου και υποναύαρχος ε.α. του Λιμενικού Σώματος ο οποίος εξιστορεί την περιπέτεια του ιστιοφόρου:
«Από πληροφορίες μάθαμε ότι στην προσπάθεια εκτεταμένης επισκευής του είχαν γίνει αστοχίες και παραλήψεις. Παρέμεινε στο πάρκο Ναυτικής Παράδοσης, ως πλωτό μουσείο όμως ήταν μη επισκέψιμο. Ακολούθως ζητήσαμε να συγκεντρώσουμε περαιτέρω πληροφορίες για την κακή κατάστασή τους αλλά κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό, καθ’ όσον το «Ευγένιος Ευγενίδης» θεωρείτο βοηθητικό εν ενεργεία πλοίο του Π.Ν.. Ζητήθηκαν διευκρινίσεις για την τύχη της κύριας μηχανής, του άξονα, της προπέλας, της ιστιοφορίας του, των επίπλων και των παλαιών χώρων ενδιαίτησης χωρίς να λάβουμε κάποιες θετικές πληροφορίες» και υπογραμμίζει: «Έχοντας ως παράδειγμα συγγενή πλοία όπως αυτό της Πολωνίας, του Περού, το «Cathy Clark» στο λιμάνι του Greenwich, και τόσα άλλα από ολόκληρο τον κόσμο. Η Ελλάδα δικαιούται, πρέπει και μπορεί να επισκευάσει και να προετοιμάσει ορθά και ναυτικά σωστά το εθνικό μας ιστιοφόρο για νέα ασφαλή εκπαιδευτικά ταξίδια. Ενώσεις, εργοστάσια, φορείς, συναρμόδια Υπουργεία, επιμελητήρια μπορούν, πρέπει και πιθανόν να επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτή τη διάσωση και επισκευή του σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια της ναυπηγήσεώς του τα οποία ευτυχώς αναζητήσαμε και βρήκαμε».
Όπως λέει ο Νίκος Καβαλλιέρος «αποφασίσαμε ως «Ελληνικός Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών» να διοργανώσουμε μία ημερίδα με θέμα «Διασώζεται το ιστορικό ιστιοφόρο Ευγένιος Ευγενίδης;». Το Ίδρυμα Ευγενίδου προς το οποίο απευθυνθήκαμε απλόχερα μας έθεσε υπό την αιγίδα του και συμφώνησε η μερίδα μας να λάβει χώρα στις φιλόξενες αίθουσες του Ιδρύματος, στις 31/01/2024 ημέρα Τετάρτη και μεταξύ των ωρών 10:00 και 15:30.
Στην ημερίδα αυτή, θα έχουμε τη χαρά να ανταλλάξουμε απόψεις με τους συμμετέχοντες στην ημερίδα με σκοπό να ευρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση αρχικά για τη διάσωση του και γιατί όχι να μπορέσουμε να το δούμε να ναυσιπλοεί και πάλι με ολόκληρη την ιστιοφορία του ανά τον κόσμο, όπως πολύ εποικοδομητικά το κάνουν πολλές χώρες με τα «αδερφά» εκπαιδευτικά σκάφη του ναυτικού τους, εκεί που βγαίνουν σωστοί ναυτικοί» και συνεχίζει:
«Κατά τον προγραμματισμό της ημερίδας αποφασίσαμε να τοποθετηθούν για το θέμα, το Ίδρυμα Ευγενίδου, ο Σύνδεσμός μας, ο ιστορικός κος Τζάλας Χάρης, το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδας, και δια εκπροσώπων άλλοι φορείς, Υπουργεία, Ενώσεις. Χαιρετισμό θα απευθύνουν οι Υπουργοί Εθνικής Αμύνης, Πολιτισμού και Ναυτιλίας, που έχουν προσκληθεί να παραστούν. Τα δύο πρώτα Υπουργεία δια εκπροσώπων τους πρέπει να τοποθετηθούν επί του ερωτήματος/ θέματος της ημερίδας. Δια ολίγον θα μεταφέρουν αναμνήσεις τους οι πρώην Υπουργοί κ. Αλέξανδρος Παπαδόγγονας και Γιώργος Ανωμερίτης.
Τόσον ο Σύνδεσμός μας, όσο και το Ίδρυμα Ευγενίδου δικαίως έχουμε την πεποίθηση ότι η ημερίδα πρέπει να οδηγήσει τις εργασίες της, επιλέγοντας τελικά την λήψη εφικτής, σοβαρής και δεσμευτικής απόφασης για τη διάσωση του ιστορικού μνημείου νεότερου ελληνικού πολιτισμού, ως χαρακτηρίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Τόσο ο διοργανωτής Σύνδεσμος μας, όσο και το Ίδρυμα Ευγενίδου επιθυμούν να βρεθεί σοβαρή, εφικτή και νόμιμη λύση στο ερώτημα «Διασώζεται το ιστορικό ιστιοφόρο Ευγένιος Ευγενίδης;»
Αμφότεροι γνωρίζουν και επιθυμούν να μείνουν μακράν από οποιαδήποτε μορφή αναζήτησης ευθυνών ή υπευθύνων αφού κύριος σκοπός και στόχος τους είναι η διάσωση, συντήρηση, επισκευή και αναγέννηση του πλοίου ώστε σε λίγα χρόνια να εκτελέσει ταξίδια ως εκπαιδευτικό πλοίο στη Μεσόγειο αρχικά και ακολούθως γιατί όχι σε ολόκληρο τον κόσμο».
Πολλές εκατοντάδες άτομα εν ζωή σήμερα δήλωσαν ότι επιθυμούν να συμμετέχουν στην προσπάθεια, πρωτοβουλία μας αυτή γιατί ξυπνήσαμε τις μνήμες τους όταν ακόμα νέοι ταξίδευαν με το Ι/φ Ευγένιος Ευγενίδης για να πάρουν τότε μαθήματα ναυτικής τέχνης, ιστιοπλοΐας, εμπειρίας, ναυτιλίας ως δόκιμοι του Εμπορικού Ναυτικού, του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος.
«Τον κύριο λόγο πάντοτε έχει το Υπουργείου Πολιτισμού ως ο νόμιμος κύριος πλοιοκτησίας αυτού του πλοίου αλλά και ως αρμόδιο κατά νόμο λόγω της αποφάσεώς του να χαρακτηριστεί το εν λόγω πλοίο ως νεότερο ιστορικό μνημείο» τονίζει ο Νίκος Καβαλλιέρος: «Ο Σύνδεσμός μας με τη βοήθεια κάποιων γνωστών και φίλων συγκέντρωσε και ψηφιοποίησε αρχεία που αφορούν το Ι/Φ αυτό και είναι άμεσα έτοιμα να παραχωρηθούν μαζί με τα πεπραγμένα της Ημερίδας στα δύο συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Αμύνης ώστε σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα να υπάρξει μελέτη συντήρησης, επισκευής και αναγέννησής του, εμείς δε ως Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών και πιστεύω το Ίδρυμα Ευγενίδου, θα συνδράμουμε με τις ενέργειές μας προς τον σκοπό αυτό. Ευελπιστούμε ότι οι πλοιοκτήτες, Πρόεδροι Ενώσεων Επιμελητηρίων, Μουσεία, παλαιοπώλες, φίλοι, συλλέκτες θα κάνουν το παν ώστε το εν λόγω Ι/Φ να μπορέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα να ναυσιπλοεί και πάλι» και καταλήγει λέγοντας:
«Είναι υποχρέωση όλων μας να διασώσουμε το πλοίο σεβόμενοι την ιστορία και τα ταξίδια του. Στο ιστορικό του μέρος αναφέρεται η επίσκεψη και το ταξίδεμα πολλών επιφανών ανθρώπων του παρελθόντος στους φιλόξενους χώρους ενδιαίτησής του όπως: ο Winston Churchill, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και πολλοί άλλοι. Επίσης, αναμένουμε από τους φίλους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ να παρουσιάσουν με σοβαρότητα και με πλήρη τεκμηρίωση το θέμα, ώστε πολλοί φίλοι της ιστορικότητας και της παράδοσης να βοηθήσουν ο καθένας, όπως μπορεί και επιθυμεί να συμβάλλει στον τελικό στόχο, στη διάσωσή του. Όλοι μαζί μπορούμε, πρέπει και θέλουμε να πετύχει το εγχείρημα αυτό, το οποίο είναι δίκαιο, σωστό, ιστορικά και παραδοσιακά επιβεβλημένο».